Carpan: Celleng Manes

 

“Mir, tolong banto Emma’ ya, ngaterragi pessennan jajan sanggulun ka Ebuna Agus!” dhabuna Ma’ Sitti ka Amir pottrana. 

“Enggi Ma’,” saot Amir. “Kengeng bunten ngajak Sale ka Ebuna Agus Ma’?” petanyana Amir.

“Olle, coma perreng malang e songay, te-ngate ya ngebana. Polana jajan reya kaangguy tamoyya Bu Agus!” dhabuna Emma’na Amir sambi ngeba sakaranjang jajan sanggulun se ebagi ka Amir.

Amir mangkat ka romana Sale sambi nae’ sapedha pancalla se bisa ekoca’ dhuksagan kabbi. Saellana dhapa’ ka bengkona Sale. Amir nyaba’ sapedhana epanyandhar  ka bungkana pao se raja. Polana sapedhana tadha’ tongkana (standarra). “Assamualaikum, Sale ... Sale,” olok Amir dhari lowar.

“Waalaikum salam,” jawab settong oreng lake’dhari dhalem bengkona.

“Oo..., ba’na Cong,” jawab Eppa’na  Sale, se anyama Busadin.

“Sale badha gi Pa’?” petanyana Amir sambi ngarep Sale badha e bengkona.

“Iya, Sale badha. Toju’ gallu Mir!,” dhabuna Eppa’na Sale kalaban andhap asor. “Antos gallu, Sale eologa ban sengko’!” Eppa’na Sale adhabu pole. Amir toju’ kalaban mata se mandellik ban padhana anggu’ se ta’ epece’ asabab ngabassagi korse se lebur ban endha. Sambi araga korse se ekatoju’i. Emma’ ta’ kera bisa melle korse padhana reya, Amir acaca dhalem atena.

Sale kalowar kamar pas terros toju’ eseddi’na Amir se gi’ ga’-raga’an korse se bagus.  “Badha apa Mir? Buruwanna ba’na dha’ enja gu-laggu,” petanyana Sale.

Maos jugan

• Nyandha' Caretana Sattar
• carpan: Labang
• Sanja’: Dudul
• Martabhât Orèng Madhurâ ḍâlem Bhughellân Traḍisi
• Ibu; Madrasatul 'Ula Seorang Anak

“Ba’na endha’ enja’, noro’ sengko’ ngaterragi jajan sanggulun ka bengkona Agus?” tanya Amir kalaban sakone’ ngarep ka Sale.

“Iya mayu, sengko’ ameda gallu ka reng towana sengko’.” jawab Sale. Sale maso’ ka dhalem kaangguy amet ka reng towa dhuwa’na. Kalowargana Sale kalonta kalaban kabagusan tengka lako ban gasek nolong.

Sale kalowar dhari dhalem bengkona pas nyemma’e Amir se gi’ toju’ sambi aga-raga korse se badalan Jepara.

“Mayu Mir, se mangkada. Oreng towana sengko’ ngedini kaangguy noro’ ba’na.” jawab Sale sambi naja’ tanangnga Amir se kene’ ban koros.

Sengko’ ban Sale padha mangkat kalaban asapedha se barnana bureng ban juba’. Kalaban maca Bismillaahi Tawakkaltu Alallaahi Laa Haula Walaa Quwwata Illaa billaah, Amir ban Sale mangkat. E parjalanan Amir ban Sale padha anyanye.

Oo... ebu nyo’ona obang

E lowar badha reng ngemmes

Seppo sarengngan buta

Aserro ce’ laparra

            Oo... ya’ na’ bagiyagi

            Nase’ juko’ ban aeng

            Ban pole pas balai

            Sabban menggu soro dhateng

 

Se kadhuwa padha ta’ nyangka, tao-tao dhari budhi badha sepedha motor se nyothok. Braaaak .... Amir ban Sale padha labu dhari sapedhana. Jajan sanggulun se egiba Amir car-kacer daddi sabara’ala e lorong.

“Dhu ... baramma jajan sanggulun reya?” ca’na Amir sambi aeng matana agarabas ka pepena se ngennyer ban kene’. Cengkol ban to’odda loka ngaremmes dhara. Seddheng Sale sokona se kacer loka.

“Sabbar ya Mir....Sabbar,” ca’na Sale ka Amir sambi matennang Amir se ce’ bingongnga.

“Saporana ya Le’!” ca’na settong oreng bine’ raddin se dhateng nyemma’e Amir ban Sale. Se kadhuwa padhana anggu’ ta’ epece’ ngabassagi robana reng bine’ se ce’ raddinna. Kole’na koneng ngamennyor, alessa andhaun memba, matana morka’ padhana bintang karteka, robana bunter padhana bulan pornama. Poko’na padhana bidaddari.

“Saporana ya, sengko’ ta’ asangaja. Sengko’ narema telpon, daddina sengko’ ta’ manyettong pekkeran.” ca’na oreng bine’ sambi makalowar pesse se abarna mera bannya’na tello lambar dhari dhumpedda se bagus.

“Iya’ Le’, kalaban pesse reya ba’na bisa melle jajan jareya ban bisa ekapecet. Sakaleyannaggi’ saporana ya!” ca’na reng bine’ gella’.

“Enggi Buk, Mator sakalangkong paparengnga. Malar moga etambana’a rajekkena ban eparengana baroka.” jawab Sale sambi narema pesse dhari reng bine’ gella’. Dineng Amir gi’ ngosot aeng matana kalaban kalambina se ambung. Reng bine’ se padhana bidaddari laju pas mangkat ngangguy sapedha motor se bagus ban ngennyer.

“Mara, mole gallu. Pola ebuna sengko’ bisa ngatase mas’ala reya!” ca’na Sale ka Amir.

Se kadhuwa padha mole ka bengkona Sale, kalaban ngangguy sapedha pancalla Amir. Dineng Amir ngentel sambi nyo’on dhalem atena ka se Kobasa, malar mandar nemmowa jalan kalowar.

“Assalamualaikum...” ca’na Sale ban Amir sadhapa’na ka bengkona Sale.

“Waalakum salam.” badha sowara lembu’ se nyaot dhari dhalem bengkona, acora’ sowarana ebuna. Kanyata’anna bendher, Bu Mina kalowar dhari dhalem bengkona se aoker endha ce’ leburra. Sale terros maso’ pas esosol Amir.

“Arapa ba’na kabbi ma’ padha loka?” tanya Bu Mina panasaran.

“Kaula sareng Amir ebentor sapedha motor Bu.” jawab Sale.

“Enggi Bu, kaula bingong. Jajan pessennanna Bu Agus ta’ bisa eaterragi ka Ebuna Agus polana ancor tor gedda’ asabab gaggar ka aspalanna jalan.” jawab Amir nambai. “Babine’ se abentor kaula apareng obang Bu, tello ratos ebu.” Amir ajawab pole.

“Jajan apa Mir?” tanya Ebuna Sale.

“Jajan sanggulun Bu.” jawab Amir ceppet.

“Oooo....jajan sanggulun.” dhabu Ebuna Sale. “Dina la.... ta’ osa pekkere ya Mir, sengko’ abantowa ba’na. Sengko’ bisa keya agabay jajan sanggulun.” dhabu Ebuna Sale. “Tape sengko’ banto ya?” dhabu Ebuna Sale pole.

“Enggi Bu.” jawab Sale ban Amir asaor mano’. Amir abak legga. Pekkeranna ta’ asale’bu’ pole.

“Jajal ngala’agi dalubang ban bulpen, ebu terro nyathedda barang-barang se  ekabuto. Dhaggi’ pas melle neng barungnga, Ru!” dhabu Ebuna Sale.

“Enggi Bu.” jawab Sale. Sale terros nojju ka kamarra. Sakejja’ Sale pas kalowar dhari kamarra kalaban ngeba dalubang ban bulpen pessennanna ebuna.

Ebuna Sale nyathet rang-barang se ekaparlo padhana: palotan etem, palotan pote, gula jaba, nyeyor ban eddas kaangguy jajan sanggulun. Sakabbinna etoles ka dalubang.

“Tape ajja’ loppa, sabellunna melle rang-barang se ekabuto, jajal lokana tambai galllu ngangguy obat mera!” ma’ le lekkas baras?” dhabuna Bu Mina Ebuna Sale.

“Enggi Bu.” jawab Amir ban Sale asaor mano’. Sale ngala’ obat mera se badha ekothak PPPK. Ban terros nambai lokana ban lokana Amir.

“Kaula nyo’ona edi Bu, kaula mangkada ngobangana rang-barang se ekabuto kaangguy sanggulun.”

“Iya, perreng malang e songay, ngastete.” jawab Ebuna Sale.

Pojurra barungnga Ma’ Erru ta’ jau dhari bengkona Sale ban barungnga pendhanan genna’. Se kadhuwa padha dhapa’ ka barungnga Ma’ Erru.

“Le-melleya....” oca’ Amir ban Sale padha abareng.

“Melleya apa Le?” petanyana Ma’ Erru ka Sale se kalonta kalaban na’-kana’ se andhap asor.

“Melleya neka Ma’.” ca’na Sale sambi magi dalubang pote se aesse rang-barang kaanguy sanggulun.

“Iya, antos ellu ya, engala’agina ban sengko’!” dhabuna Ma’ Erru. Ma’ Erru terros ngala’ rang-barang se ekabuto. “Palotan pote ban palotan cellengnga ngala’a se bagus Sale?” petanyana Ma’ Erru pole.

“Se bagus Ma’.” jawab Sale.

“Nyeyorra ngala’ se raja apa se kene’?” petanyana Ma’ Erru pole.

“Se raja.” jawab Sale. Ta’ sabarampa abit, Ma’ Erru kalowar kalaban settong palastek celleng se aesse rang-barang kaangguy sanggulun.

“Areya Le, balanja’anna!” dhabuna Ma’ Erru.

“Sanapa sadaja Ma’?” petanyana Sale.

“Saratos tello polo ebu Le.” dhabuna Ma’ Erru pole.

“E dhimma pessena Mir?” ca’na Sale sambi tanangnga atadha ka Amir.

“Areya.” jawab Amir sambi makalowar dhu lambar pesse atosan.

Sale terros narema pesse pas laju magi kalaban ajulu tanangnga ka Ma’ Erru.

“Paneka obangnga Ma’!” ca’na Sale sambi magi pessena. Ma’ Erru narema pesse kalaban ate bunga.

“Areya soso’na!” dhabu Ma’ Erru. Amir narema soso’ dhari Ma’ Erru.

“Mator sakalangkong Ma’.” ca’na Amir ban Sale .

“Iya, dha-padha.” jawab Ma’ Erru pole. Amir ban sale mole. Se kadhuwa mole kalaban ajalan soko.

“Assalamualaikum.” ca’na Amir ban Sale bakto maso’ ka bengkona.

“Waalaikum salam.” ngedhing sowarana oreng lake’ se kalowar dhari labang adha’. Sale ban Amir terros maso’ ka dhapor entar ka ebuna.

“Paneka Bu, baragadda ampon badha sadaja.” ca’na Sale ka ebuna.

“Iya, tolong Mir palotan potena bacco ban  palotan cellengnga.” dhabuna Bu Mina. “Mon mare ebacco, begga palotanna, tape pesa palotan pote ban palotan cellengnga. Ebu ngella’a gula jabana ellu.” dhabuna pole.

“Enggi Bu.” jawabba Sale ban Amir asaor mano’. Sale  ban Amir ngalakone parentana Bu Mina.

Korang lebbi tello polo mennet, Bu Mina ngangkes palotan pote ban palotan celleng se ebegga gella’. “Tolong Sale, kala’agi dhuwa’ palastek.” dhabuna Bu Mina.

“Enggi Bu.” jawabnya. Dineng Amir coma bisa ngabas e erengnga Bu Mina. Ta’ abit saapa, Sale dhateng sambi ngeba dhuwa’ palastek e tanangnga.

“Paneka Bu, palastegga.” jawab Sale  sambil ajulu palastek se badha e tanangnga. Bu Mina gasek nyoro Sale polana omorra  lebbi towa, polana eanggep lebbi mampo

“Sale, Amir, tolong giba’agi palotan pote ban palotan celleng ka pasar kaangguy esellip tamaso’ keya  eddassa giba keya ya!” dhabuna Bu Mina. “Ban ajja’ loppa keba keya nyeyorra sellip, ma’ le ceppet mare lalakon reya.” dhabuna pole.

Sale ban Amir mangkat kalaban sapedha pancalla ka pasar. Pojurra pasarra ta’ jau dhari bengkona Sale. Korang lebbi sapolo mennet Sale ban Amir ella dhapa’ ka pasar.

“Mir, ba’na nyellep nyeyor ya!” ca’na Sale ka Amir. “Sengko’ nyelleba palotan.” ca’na pole.

“Iya Le, dhaggi’ mon-temmon edhiya ya Le!” pentana Amir ka Sale sambi aduding tanangnga ka baba.

“Iya.” jawab Sale. Lema bellas mennet se kadhuwa atemmo pole neng kennengnganna jareya.

“Mayu mole!” ajak Sale ka Amir.

“Mayu.” jawabba Amir. Se kadhuwa padha mole sambi ngeba ban-giban se esoro ban reng seppona Sale.

“Paneka Bu, palotan pote, palotan celleng, eddas ban nyeyor se ampon esellep.” sambi ajulu sapalastek  abarna celleng.

“Mayu, garap.” dhabuna Bu Mina sambi narema palastek celleng dhari Sale. Bu Mina terros makalowar baragat dhari dhalem palastek.

Maos Jugan

• Kamus Bahasa Madura
• Tasdid dhalem Basa Madura
• Cangka Asela
• Irman Hermawan: Pangarep Taresna
• Mosem Arta’, Gatel keng Manes

Sale ban Amir coma bisa ngabas Bu Mina. Bu Mina mamaso’ palotan celleng, palotan pote ban eddas se ella epaalos ka dhalem baskom se raja ban gula jaba se ella epaencer. Sakabbinna ecampor ban  eomek sampe’ rata. Saellana rata epamaso’ ka dhalem pendheng se ella  elama’e dhaunna geddhang kalaban etata ngangguy tanang, sampe’ jajan sanggulunna rata. Tojjuwanna kaangguy kennengnganna pathe se kecceng se sampe’ kalowar mennya’na. Saellana esaba’ ka lengser pas epamaso’ ka langseng korang lebbi 30 mennet. Pas  mon ella massa’ terros  eberi’i pathe kalaban aguna’agi sendho’ ne’-sakone’. “Alhamdulillah ella mare la Mir, Kare macellep pas ethok-ketthok.” ca’na Ebuna Sale.

“Alhamdulillah,” jawabba Sale ban Amir asaor mano’.

“Tolong Mir, kala’agi keppay, ma’ le jajanna ceppet cellep ban ceppet era’-kerra’.” ca’na ebuna Sale pole.

Korang lebbi lema bellas mennet, jajan sanggulun ella mare era’-kerra’ ban sanat kaangguy eaterragi  ka Bu Agus.

“Bu... kengeng nyo’on sanggulunna? Sale tagudha kaangguy arassae jajan sanggulun. Cora’na nyaman.” tanya Sale ka ebuna.

“Iya Sale.” jawabba Amir nyalko’. Sale terros ngala’ jajan sanggulun settong se badha eadha’na.

“Hemm.... nyaman onggu.” ca’na Sale. “Aponapa Ebu ta’ oneng amassa’ jajan sanggulun se nyaman kadiya paneka?” petanyana Sale. “Rassana komel ban manes.” oca’na pole.

“Ba’na kan senneng ka jajan se modern padhana roti, donat.” ca’na Ebuna Sale.

“Kemma jajan se celleng manes, eppa’ terro arassana’a keya?” ca’na eppa’na Sale.

“Neka’!” jawabba Ebuna Sale sambi aberri’ settong jajan sangggulun. Terros eppa’na Sale  ngala’ ban mamaso’ ka dhalem lesanna.

Tao-tao eppa’na Sale ngoca’ “eiiit....eiiit” Ebuna Sale, Sale ban Amir terros ngabas ka eppa’na Sale. Ban se katello  kak-ngakak ngejjel ngabassagi gigina eppa’na Sale  ngalle ka jajan sanggulun.

Se katello kak-ngakak  acora’ tadha’ kadaddiyan pa-apa  se erassa’agi are jareya.

“Mayu, jajan celleng manes reya aterragi ka bengkona Pa’ Agus.” ca’na eppa’na Sale sambi mol-kemmolan jajan sanggulun. “Nae’ sapedha motor bai ma’ le ceppet.” oca’na pole. Se katello mangkat nae’ sapedha motor, tekka’a kennengnganna ta’ pate jau dhari bengkona Sale. Korang lebbi dhu kilo.

“Mator sakalangkong Pa’, Bu, Sale ampon abanto kaula.” oca’na Amir. “Lerres  ca’epon oreng, kalowarga paneka pajat  kalowarga se bagus, gasek nolong.” oca’na Amir pole.

Seddheng emma’na Amir e bengkona kobater ka Amir se ta’ duli dhateng. Emma’na Amir andhi’ neyat kangguy nyosol ka bengkona Sale. Tape Amir sakejja’ aggi’ dhateng  kalaban  roba se gumbira ban acareta sakabbinna kadaddiyan ka emma’na.

*LILIS SURYANINGSIH aropa'agi guru SMPN 3 Sumenep tor juga Lora MGMP Basa Madura Sumenep.