Ngabassagi kabadha'an reng-oreng e disana. Ngennes
pangrasana tombu e dhalem atena e nalekana sadaja kellar maddek roma. Sabatara,
aba'na odhi' ta' kobasa agabay akadi se laen.
Reng lake' se anyama Atmo terro ngoba'a kajembaran se aropa
noro' pato ngaolle pangaselan se raja kaangguy katennangan aba'na ajalane
kaodhi'an.
Ngoladi reng-oreng e disana padha bajjra samponna
polowan taon. Ngabidi kalakowan e lowar
Polo Madura kantos alang-lang ka tana manca kaangguy nyelle' somber jalanna
rajekke.
Kabarra saamponna jaja, reng - oreng jareya maddek
roma. Nanda’agi ja' aba'na bajjra dha' sadaja bala koraba. Roma kasebbut,
metorot aba'na, ta' akaton romana Reng Disa. Roma kasebbut eoladi akaton romana
pangrajana Nagara.
Atamba bannya' roma bagus se kaoladan ajajar e disana.
Sabatara oreng-oreng se ngangunge ta' gellem paleman, nyare kasab e Tana Jaba.
Sabatara, aba'na seggudan ekoca' reng lake' se lebur
ajarukkong e adha'na palemperra. Ta' seyang ta' malem, kabbi oreng manglo dha'
aba'na.
"Dhu, Guste, kadi paneka rassana daddi oreng
mesken, sakabbina reng-oreng sakellera ngacaca," saodda Atmo, aserro napet
dhadha.
Ta' bannya' kalakowan e disana dibi', salaen jau dhari
me-meramme kantos sadaja monyena keteteyan. Disa jareya seggut daddi
pamowanganna reng-oreng se abajing ngeco' sape.
Pangrasana aba'na ta' bakal bajjra manabi gun atogu e disa.
Asabab, pangoreban coma ekaolle dhari atane kantos lalakon aderrep dha' oreng.
Ta' terro narema kabadha'an mesken tor nyangsara, Atmo
mangkat ka polo se jau dhari disana. Nyosol tatanggana se lebbi ngadha' olle
kabajjra'an.
"Malar moga, engko' eparenge kabajjraan akadi se
laen, le'." Saodda Atmo ka robiyana.
Robiyana ngabas robana lakena sambi mesem, nyeom
astana rakana. Pangarep se eso'onagi dha' se Maha Kobasa, kapareng kabajjara’an
se ngontongngagi tor nyalamettagi dha' aba'na.
Maos jugan
*
Atmo buru tello bulan, ngemban tanggung jawab daddi kapala
kalowarga. Saenggana ta' bisa ngaja' robiyana. Asabab, aba'na buru ajajal tana
anyar e kottha.
Saellana aba'na nete kabadha'an alan-bulanan, e tana
kaangunganna para pangraja Nagara. Atmo kapareng rajeke se nyokopagi',
sabagiyan e sempen, sabagiyan ekerem dha' ka kalowarga tor dha' robiyana e disa.
E tana Jaba, Atmo ajaga barung se ajuwal pan-saponapan
parabudda kabutowanna reng-oreng. Sajjegga Barung paneka e ladine aba'na.
Hasella talena raja tor ngontongngagi. Bannya' reng-oreng ajalumban se melle
sabban bakto. Kantos aba'na ta' sempat jur-ngonjuran e nalekana ajaga
barungnga.
Ta' dumadiyan, panghaselanna aba'na ekapayersa bajjra
sareng reng-oreng se badha e disana. Hasella sabban arena, ta' jau dhari
dhupolo juta e nalekana ajaga barungnga.
Saenggana, Atmo abakta robiyana ka Jakarta. Nangeng
ta' dhapa' dhubulan, reng bine' paneka e pakon palemana, amarga reng seppona
jugan ke' sake'en.
"Dina dika mole ka adha', le'.” saodda ka
robiyana.
Se kadhuwa, sajjegga acampo daddi lake bine' kasokan
padha nyebbut kalaban oca' kaka'-ale'.
"Aponapa manabi paleman areng-sareng, diggal
ngereng nyare kasap e disa. Kala' napa badha asal halal," oca'na binena.
Atmo ta' bisa motossagi, saranna robiyana. Aba'na
paggun terro makompola rajeke sabelluna paleman.
"Dina epekkera gallu, enggi, Le'." Saodda ka
robiyana.
"Ta' anapa, Dika mole ka'adha'. Bula bakal nyosol
bila pon aromasa cokop makompol modhal."
Maos jugan
*
Saellana ta' apolong pan-sanapan bulan, ta' dumadiyan
Atmo aromasa kerrong. Otamana, bila para' dhapa'a ka Tellasan. Atmo aromasa
kerrong dha' reng-oreng se badha e romana, dhari tan-taretan kantos bala
tangga. Otamana, robiya epon se ampon edinggallagi pan-sanapan bulan.
Reng-oreng padha ngagali, pasera se ta' arassa'a
kerrong saamponna sataon odhi' ta' apolong, ta' seggut tapanggi salera,
napapole saleng sapa sambi ngabassagi pamesemma se majembar ka ate.
Rakera kadi ka'dhinto, kabadha'an se seggut ngombar e
dhalem pekkeranna Atmo sabban bakto. E nalekana aba'na ta' jembar, ta' tennang,
asabab enga' ka robiyana se badha e tana Madura.
Sabban enga' kabadha'an aba'na, ta' egarassa badanna
ta' kellara manjeng. Serrona ta' ekaedhing manossa, nangeng maneggessagi
kabadha'an aba'na se ta' bunga. Atmo gun narema kabadhaan e dhalema ajalane
kaodhi'an.
Bungbungan, 23 Maret 2025
*FENDI CHOVI, babar e Kottha Songennep. Lebur nganggit careta pandha’ (Carpan).